Kill, kill, kill the poor (Δελτίο Θυέλλης Τεύχος 38 - Απρίλιος 2014!)

Η απεργία των γιατρών (αλλά όχι των διοικητικών υπαλλήλων και του νοσηλευτικού προσωπικού) του ΕΟΠΥΥ ήταν μια τυπική απεργία της εποχής των μνημονίων. Κράτησε τρεις μήνες με συμμετοχή άνω του 80% στην Αττική και λίγο λιγότερο στην επαρχία.Ηγεμόνευσε σε όλη τη διάρκειά της η αριστερή πρόταση της σύγκρουσης και σε καμία περίπτωση δεν κυριάρχησε η αυταπάτη ότι μπορούσε να διαμεσολαβήσει η δεξιά πλειοψηφία των ιατρικών συλλόγων και να αλλάξει πολιτική το υπουργείο. Άλλωστε, στις εκλογές που είχαν γίνει ένα μήνα πριν την απεργία στην Αττική το σχήμα του ΣΥΡΙΖΑ ήρθε πρώτο και με διαφορά από τη Δεξιά ενώ το ΠΑΣΟΚ συντρίφτηκε.

Αυτό που ένωσε όλο το ιατρικό σώμα δεν ήταν βέβαια τόσο η περαιτέρω καταστροφή της περίθαλψης στην Ελλάδα όσο η καταστροφή της μεσαίας τάξης.

Αυτό καταγράφεται στην οξύτητα της αντιπαράθεσης των δεξιών συνδικαλιστών με τον υπουργό Υγείας, όταν κατάλαβαν ότι δεν υπήρχε περίπτωση να υποχωρήσει. Μάλιστα, το αντίθετο. Ο Γεωργιάδης ήταν πλήρως ταυτισμένος με την task force και, όπως τότε ο Λοβέρδος στην αρχή του Μνημονίου, έχει παραχωρήσει την πολιτική του καριέρα στα χέρια της Τρόικας. Ένας χρήσιμος ηλίθιος που τοποθετήθηκε στο υπουργείο γι' αυτόν ακριβώς το λόγο.

Η απεργία δεν μπόρεσε να συναντηθεί με άλλα κινήματα, άλλωστε δεν υπάρχει η δυναμική της προηγούμενης περιόδου. Σίγουρα η ηγεσία προσπάθησε, αλλά ήταν ξένη για τους περισσότερους γιατρούς μια κοινωνική απεύθυνση ή οι κοινωνικές συμμαχίες.

Η συνεχιζόμενη καταστροφή

Αυτό που θα συμβεί στο επόμενο διάστημα (εάν δεν διακοπεί με κάποιον τρόπο) θα είναι μια ακόμα χειρότερη ανθρωπιστική κρίση.

Ο στόχος της διάλυσης του ΕΟΠΥΥ σίγουρα ήταν να φέρει τα νούμερα των διαθεσιμότητων και απολύσεων που ήθελε η μνημονιακή σύμβαση, αλλά στο δρόμο συμπληρώθηκε με την ιδέα της ιδιωτικοποίησης της πρωτοβάθμιας υγείας και την υπαγωγή των γιατρών (που επιβίωναν μόνοι τους) στο κεφάλαιο.

Τα πολυατρεία του ΕΟΠΥΥ θα ξανανοίξουν με λιγότερους από τους μισούς γιατρούς και άρα γρήγορα θα συμπτυχθούν σε πολύ λιγότερες και απομακρυσμένες από τις γειτονιές μονάδες. Το πεντάευρο για κάθε επίσκεψη στα ιατρεία, το ήδη εφαρμοσμένο ένα ευρώ ανά συνταγή που πληρώνει ο ασφαλισμένος, η μεγάλη αύξηση της συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη του ασθενή, το πλαφόν στα φάρμακα που μπορεί να συνταγογραφεί ο συμβεβλημένος γιατρός και ποιος ξέρει τι άλλο θα σκεφτούν θα μειώσουν ακόμα περισσότερο την προσβασιμότητα στην παρεχόμενη περίθαλψη. Ακριβώς την περίοδο που απαιτείται μεγαλύτερη ευκολία πρόσβασης, περισσότερες δαπάνες υγείας και ένα δίχτυ προστασίας για τους πιο αδύνατους. Το στοίχημα για οποιοδήποτε υπουργείο Υγείας θα ήταν να προστατέψει τους πολίτες.

Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, ξεκινώντας από τα 3.000.000 ανασφάλιστους και αποκλεισμένους, με τις τρομακτικές αναμονές στα νοσοκομεία και την έλλειψη στοιχειώδους υποδομής, νοσηλευτικού προσωπικού και γιατρών, με την κατάρρευση της πρόληψης, την αύξηση 30% των ψυχικών νοσημάτων και τη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης μοιάζει πολύ απλά με μια κυνική και ακραία συνέπεια της αστικής πολιτικής. Θα έλεγε κανείς ότι επιθυμούν το (φυσικό) θάνατο των πιο φτωχών.

Τι να κάνουμε

Φυσικά είναι δύσκολα υπερασπίσιμο το προηγούμενο σύστημα ας πούμε πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Για την ακρίβεια, ποτέ δεν σχεδιάστηκε ως τέτοιο, αλλά προέκυψε ως χώρος συνάντησης της κυβερνητικής διαφθοράς ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με τις πελατειακές σχέσεις των γιατρών και το φόβο για ένα πραγματικό Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Υποτυπώδες, πλήρως ιατροκεντρικό, συνταγογραφικό κέντρο και κέντρο εμπλοκής με συμφέροντα της φαρμακοβιομηχανίας, γραφειοκρατικό χωρίς σχεδιασμό, χωρίς χάρτη υγειονομικών αναγκών, χωρίς διασύνδεση με τη δευτεροβάθμια περίθαλψη.

Γι' αυτό δεν μπορεί να είναι λύση μια επιστροφή σε αυτό το μοντέλο.

Το μόνο ίσως καλό από τη καταστροφή του ΕΟΠΥΥ είναι ότι όσοι παραμείνουν σε αυτό το σύστημα με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση δυνητικά μπορούν να αποτελέσουν μια δύναμη σύγκρουσης με το υπουργείο χωρίς να λοξοκοιτούν συνέχεια προς τα ιατρεία τους.

Η απαξίωση του συστήματος ΙΚΑ εξηγεί εν μέρει την απαθή στάση των ασφαλισμένων απέναντι στην προεξαγγελμένη κατεδάφισή του.

Φυσικά, η απάθεια, η μελαγχολία, η έλλειψη εμπιστοσύνης στην Αριστερά, η ιδέα της «εκδίκησης» στις κάλπες, η αποσβολωμένη συμπεριφορά δεν αντιμετωπίζονται εύκολα.

Όμως, ενώ το κράτος αποσύρεται από το χώρο της υγείας, αναδύονται δομές αλληλεγγύης, κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία.

Η πρώτη αντίδραση αυτής της θανατοπολιτικής ήταν να τους επιτεθούν. Τους ήταν ενοχλητικό που εκατοντάδες εργαζόμενοι του χώρου της υγείας, χιλιάδες εθελοντές και χιλιάδες ασθενείς εμπλέκονται σε μια διαφορετική παροχή υγείας, ανταγωνιστική του νεοφιλελευθερισμού. Είναι τόσο το «μίσος» για τους φτωχούς που θα προτιμούσαν να μην είχαν ούτε αυτές τις δομές.

Αφού απέτυχε η επίθεση τους, ξεκίνησαν να οικειοποιούνται τη ιδέα που παρήγαγε το πλήθος. Με τη βοήθεια της εκκλησίας (ανατολικής ορθόδοξης), δεξιών παρατρεχάμενων γιατρών και ΜΜΕ προσπαθούν να μασκαρέψουν τη φιλανθρωπία ως κοινωνική αλλήλεγγύη.

Η υπεράσπιση των δομών αλληλεγγύης και των δικτύων που κτίζονται μπορεί να είναι καθοριστική για τη δημιουργία ενός κινήματος υγείας που θα ξεπερνά οποιοδήποτε σύστημα έχουμε ζήσει έως τώρα.

Παναγιώτης Γιούλης

Δελτίο Θυέλλης Τεύχος 38 - Απρίλιος 2014!