Δελτίο Θυέλλης 43 (Επι)ράμματα στη γούνα της Αριστεράς
του Στρατή Μπουρνάζου
Άνοιξα την τηλεόραση ανήμερα την 28η Οκτωβρίου. Καθώς ο παρουσιαστής στην ΕΡΤ3 έλεγε ότι θα δούμε «με τα μάτια της ψυχής μας» το καράβι που το λένε Ελλάδα και τη νοητή του παρέλαση ανά τους αιώνες, ενώ στη συνέχεια μνημόνευσε δεκάδες ονόματα (από τον Όμηρο και τον Αχιλλέα, μέχρι τη Σαπφώ, τον Λεωνίδα, τον Μεγαλέξανδρο, τον Παλαιολόγο, τον Κολοκοτρώνη, τον Τσαρούχη, τον Καζαντζάκη, τον Ελύτη, τον Ξυλούρη) υποψιάστηκα πως είμαστε στην αρχή μιας πολλά υποσχόμενης τελετής. Η συνέχεια -μιλάω για τη στρατιωτική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στη Θεσσαλονίκη- δεν με διέψευσε. Είχε απ' όλα: τη μαθητική μπάντα του Παπάφειου («εκλεκτού φυτωρίου μουσικής», όπως λέχθηκε), άρματα μάχης, καταδρομείς «με φλογερή πίστη», ΟΥΚ, συλλόγους εφέδρων που παρήλαυναν βροντοφωνάζοντας «Πατρίδα, Θρησκεία, Τιμή», στρατιωτικές μπάντες που παιάνιζαν «Μακεδονία ξακουστή του Αλεξάνδρου η χώρα», την Ελληνική Δύναμη Κοσσυφοπεδίου (με σύμβολα τη σάρισα, το ξίφος και τη μακεδονική ασπίδα, και σύνθημα «Ανίκητος ει!» ). Αποκορύφωμα, οι αεροπορικές επιδείξεις, καθώς και ο χαιρετισμός του υπουργού Εθνικής Άμυνας που είπε ότι «ο άξονας Θράκη-Αιγαίο-Κύπρος είναι ο άξονας προστασίας του ελληνισμού», τον οποίο «προστατεύουν οι Ένοπλες Δυνάμεις». Προηγουμένως, σε όλη την εκφώνηση και στους άλλους χαιρετισμούς, είχαν ακουστεί και τα απαραίτητα για τους Έλληνες που πολεμάνε σαν ήρωες και τους ήρωες που πολεμάνε σαν Έλληνες, τα διδάγματα από τα «επιτεύγματα» αλλά και τα «τραγικά λάθη» των Ελλήνων, την ανάγκη ομόνοιας.
Με λίγα λόγια, αν αφαιρούσες κάποιες «λεπτομέρειες» (τα πρόσωπα των επισήμων, τις ενδυμασίες, τη δημοτική γλώσσα της εκφώνησης) θα ήταν δύσκολο να χρονολογήσεις την τελετή: αν γινόταν το 2015, το 1990 ή το 1960. Γιατί η τελετή είχε, όπως είπα, απ' όλα: μπάντες, μαθητές, στρατιώτες, στρατιωτικούς, ιεράρχες. Όλα, εκτός από ένα: Έστω και την υποψία ότι η παρέλαση αυτή γινόταν με την Αριστερά στην κυβέρνηση.
Η παρέλαση, που όχι μόνο δεν καταργήθηκε (θυμάστε τις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ; Ο ίδιος φαίνεται πάντως ότι τις έχει ξεχάσει προ πολλού) αλλά έγινε αναβαθμισμένη, δεν είναι «μεμονωμένο περιστατικό». Το «επίραμμα» με τον προστάτη-άγιο κάθε όπλου στη στολή στρατιωτών και στρατιωτικών που εξήγγειλε το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, οι αρχαιοελληνικές τελετές στη Σαλαμίνα όπου μίλησε ο Π. Καμμένος, η επιλογή της κυβέρνησης να μην κάνει καμιά αλλαγή στο μάθημα των Θρησκευτικών (μην τολμώντας να καταργήσει ούτε καν την -αντισυνταγματική- εγκύκλιο Λοβέρδου), η αντιμετώπιση εκ μέρους της κυβέρνησης της «υπόθεσης Φίλη» σχετικά με τη γενοκτονία/εθνοκάθαρση των Ποντίων» ως «προσωπικής υπόθεσης» και όχι ζητήματος ελευθερίας της έκφρασης, είναι ψηφίδες οι οποίες με διαφορετικό τρόπο η καθεμιά συνθέτουν τη μεγάλη εικόνα. Μια μεγάλη εικόνα που μας δείχνει, αρκετά καθαρά πια, ότι η κυβέρνηση όχι μόνο δεν προτίθεται να προχωρήσει σε καμιά σύγκρουση με την Εκκλησία, το στρατό και μια σειρά γνώριμα κυρίαρχα ιδεολογήματα, αλλά κάτι αρκετά παραπάνω: ότι ο εθνικισμός, ο μιλιταρισμός, ο ελληνοχριστιανισμός, η δόξα του ελληνισμού (ή του ελληνικού λαού) και άλλα ιδεολογικά στερεότυπα όχι μόνο δεν έχουν εξοβελιστεί, αλλά καταλαμβάνουν ολοένα και περισσότερο χώρο στο λόγο και την πρακτική της κυβέρνησης.
Λίγες σκέψεις εν αναμονή συνολικότερης συζήτησης του θέματος.
1. Οι ΑΝΕΛ μπορεί να παίζουν ρόλο εμπροσθοφυλακής σε αυτή την υπόθεση, αλλά είναι εντελώς απατηλό να θεωρήσουμε ότι το ζήτημα τελειώνει εκεί. Ο Π. Καμμένος δεν είναι υπουργός κάποιας κυβέρνησης των ΑΝΕΛ, αλλά της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ενώ οι λόγοι και οι πράξεις του δεν φάνηκε να δημιουργούν καμιά ενόχληση ούτε στην κυβέρνηση ούτε στον ίδιο ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα, εκφράζουν συνολικά την κυβέρνηση.
2. Η κυβέρνηση έχει επιλέξει να αποφεύγει κάθε σύγκρουση με την Εκκλησία, τους ολιγάρχες, τους εκπροσώπους γενικότερα του «παλαιού καθεστώτος». Η επιλογή αυτή όχι μόνο την οδήγησε αρκετά νωρίς σε πολιτική παραλυσία, αλλά δεν είναι καθόλου ουδέτερη ιδεολογικά, αξιακά και ταξικά. Με άλλα λόγια, η επιλογή αυτή δεν είναι καθόλου άσχετη με τη μεταμόρφωση του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα «υπεύθυνο» κόμμα στο χώρο του κέντρου (βλ. και το σχετικό άρθρο του Δημοσθένη Παπαδάτου-Αναγνωστόπουλου στο Rednotebook). Μέσα σε λίγους μόνο μήνες, θεμελιακά αιτήματα όχι μόνο για την Αριστερά, αλλά και για έναν πολύ ευρύτερο χώρο, όπως ο χωρισμός κράτους - Εκκλησίας, μοιάζουν όνειρο θερινής νυκτός για το σχεδιασμό και τις προθέσεις της κυβέρνησης.
3. Δεν πρέπει να προσεγγίσουμε το όλο ζήτημα ως μια «παθητική» προσχώρηση ή υποταγή του ΣΥΡΙΖΑ σε κυρίαρχα ιδεολογήματα. Όχι μόνο επειδή η διαδικασία αυτή παράγει ενεργά πολιτικά αποτελέσματα. Αλλά και επειδή υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, ένα στοιχείο ενεργής επιλογής. Αν η «ελπίδα» και ο «αντιμνημονιακός αγώνας» έχουν καταρρεύσει ως πολιτικές στρατηγικές, ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει τώρα να αντλήσει συναινέσεις, ενόψει των πολύ δύσκολων (οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά) που έρχονται, από τις γνώριμες δεξαμενές της «εθνικής υπερηφάνειας», της «πατρίδας», του έθνους ενισχυμένου με μπόλικες δόσεις λαού. Κάτι τέτοιο όμως όχι μόνο σηματοδοτεί, σε συνδυασμό με την υπογραφή και διαχείριση του Μνημονίου, την ολοκλήρωση της μεταλλαγής του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά παράγει εξαιρετικά ανησυχητικές συνέπειες γενικότερα για την πολιτική και την κοινωνία. Γι' αυτό και μας αφορά και πρέπει να αποτελεί βασικό μας μέτωπο.
