Άρθρα - Κείμενα

Οι καθηγητές ψήφισαν τον Σεπτέμβρη με μαζικές συνελεύσεις σε όλη την Ελλάδα, χωρίς μάλιστα να υπάρχει ενιαία εισήγηση από την ΟΛΜΕ, την πρόταση για απεργία διαρκείας με τη μορφή των πενθήμερων επαναλαμβανόμενων απεργιών, εκφράζοντας έτσι την αντίθεσή τους στην πολιτική των μνημονίων όπως εφαρμόζεται στο πλαίσιο της δημόσιας δωρεάν παιδείας.

Η απεργία αυτή αποφασίστηκε λίγους μόλις μήνες μετά τα «γεγονότα του Μαΐου», τη χουντικής εμπνεύσεως επιστράτευση της πρόθεσης για απεργία των καθηγητών από την κυβέρνηση του Σαμαρά και την πραξικοπηματική αναστολή στη συνέχεια της απεργίας από τη συνέλευση των προέδρων στην ΟΛΜΕ.

Με ποσοστά πάνω από 90% την πρώτη μέρα της απεργίας και συνολικά πάνω από 50% μέχρι το τέλος της πρώτης εβδομάδας, πραγματοποιήθηκαν δεκάδες κεντρικές και τοπικές κινητοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα, δημιουργήθηκαν απεργιακές επιτροπές με τέτοια μαζική συμμετοχή και διάθεση που ο κλάδος των καθηγητών είχε χρόνια να επιδείξει.

Η επίθεση στην εκπαίδευση υπήρξε ιδιαίτερα σφοδρή και πρωτόγνωρη:

Η διαθεσιμότητα 2.122 εκπαιδευτικών των ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ με την αυθαίρετη κατάργηση 50 ειδικοτήτων στην επαγγελματική εκπαίδευση και θύματα περίπου 20.000 μαθητές που έμειναν χωρίς ειδικότητα.

Η αύξηση του ωραρίου κατά 2 ώρες, σε συνδυασμό με την αύξηση των μαθητών ανά τμήμα και τη συγχώνευση τμημάτων και σχολείων, κατασκεύασε χιλιάδες πλεονάζοντες καθηγητές που κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή με απόλυση.

Οι «υποχρεωτικές» μετατάξεις που ακολούθησαν και πραγματοποιήθηκαν με μαφιόζικο τρόπο αυγουστιάτικα, παρακάμπτοντας τα υπηρεσιακά συμβούλια και χωρίς καμιά αξιοκρατική διαδικασία.

Η εργασιακή ομηρία χιλιάδων καθηγητών με τη μη πραγματοποίηση φέτος των αποσπάσεων στις ειδικότητες, δημιουργώντας αλλού πλεονάσματα και αλλού κενά στα σχολεία.

Ο νόμος για το «νέο λύκειο» με τις συνεχείς πανελλαδικού τύπου εξετάσεις και τις λεγόμενες τράπεζες θεμάτων μετατρέπει το Λύκειο ολοκληρωτικά σε εξεταστικό κέντρο, με αποτέλεσμα το πέταγμα χιλιάδων μαθητών εκτός.

Μετά το νόμο Διαμαντοπούλου και τα συμβούλια διοίκησης, την εφαρμογή του Σχεδίου Αθηνά για τη συγχώνευση πανεπιστημιακών σχολών και τμημάτων, την περικοπή του προϋπολογισμού πανεπιστημίων και τεχνολογικών ιδρυμάτων έως και κατά 60%, έρχεται η διαθεσιμότητα-απόλυση των διοικητικών υπαλλήλων των ΑΕΙ να υπηρετήσει το καλοστημένο σχέδιο διάλυσης της δωρεάν δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας και παράδοσής της στις ορέξεις του κεφαλαίου.

Είναι ξεκάθαρο ότι το μέτρο εφαρμόζεται για να εξυπηρετηθούν οι μνημονιακές απαιτήσεις για συρρίκνωση του δημόσιου χώρου, ακόμη και της εκπαίδευσης και της υγείας, να συμπληρωθεί ο αριθμός των 12.500 δημοσίων υπαλλήλων που πρέπει να απολυθούν για την έγκριση του δανείου. Οι κλάδοι-τροφοδότες της διαθεσιμότητας, που αυθαίρετα έχει επιλέξει ο υπουργός Παιδείας Αρβανιτόπουλος (κυρίως βιβλιοθηκονόμοι, τεχνικοί, διοικητικοί υπάλληλοι λογιστηρίου και οικονομικών υπηρεσιών, θυρωροί) φανερώνουν την πρόθεση της κυβέρνησης για απαξίωση της δημόσιας εκπαίδευσης και επέκταση των εργολαβικών σχέσεων εργασίας σε περισσότερους και πιο νευραλγικούςτομείς. Ανοίγει ο δρόμος για τη διαθεσιμότητα-επισφάλεια-απόλυση και των υπόλοιπων κλάδων εργαζομένων στα πανεπιστήμια, ακόμη και καθηγητών. Συγχρόνως, οι εργολαβίες, ειδικά όπως διαμορφώνονται με συμβάσεις περιορισμένου χρόνου, ακόμη και δίμηνες, δεν εξασφαλίζουν στους εργαζόμενους προοπτική και σύνδεση στο εργασιακό περιβάλλον, είτε πρόκειται για διδακτικό προσωπικό είτε για προσωπικό καθαριότητας. Πόσο, δε, μάλλον, που επιφέρουν την πλήρη εξάρθρωση των εργασιακών σχέσεων  χαμηλότεροι μισθοί για περισσότερη δουλειά χωρίς δικαιώματα. Βέβαια, οι αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα των σπουδών από την επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων και τη μείωση προσωπικού ουδόλως προβληματίζουν την κυβέρνηση, που, έτσι κι αλλιώς, απεργάζεται την ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων, όπου θα φοιτούν μόνο όσοι μπορούν να πληρώσουν.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις, βρίσκομαστε εν μέσω μιας δίκης εναντίον της Ομάδας Δέλτα που στις 5 Μάη του 2010 εισέβαλε στα γραφεία του Δικτύου για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα και του Δικτύου Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, χωρίς αφορμή και χωρίς ένταλμα, καταστρέφοντας υποδομές, βρίζοντας χυδαία και ρατσιστικά και τραυματίζοντας μέλη μας. Η 5η Μάη είναι η μέρα της μαζικότατης διαδήλωσης ενάντια στο πρώτο Μνημόνιο, που ωστόσο στιγματίστηκε από το δολοφονικό εμπρησμό στη Marfin και το θάνατο τριών εργαζομένων. Τη λήξη της πορείας διαδέχτηκε μια άνευ προηγουμένου αυθαιρεσία των αστυνομικών δυνάμεων στην περιοχή των Εξαρχείων, που θεώρησαν ότι δρουν υπό καθεστώς ασυλίας.

Πράγματι, η απρόκλητη επίθεση των Δελτάδων στα γραφεία μας έγινε με απόλυτη επίγνωση και νηφαλιότητα για λόγους εκδικητικότητας και εκφοβισμού, ενάντια σε έναν πολιτικό χώρο που στηλιτεύει δημόσια την κρατική τρομοκρατία σε όλες της τις εκδοχές και υπερασπίζεται έμπρακτα τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα ανθρώπων (με ή χωρίς χαρτιά), αλλά και την αξίωσή τους να εξεγείρονται και να αντιστέκονται απέναντι στις άδικες και απάνθρωπες πολιτικές που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις και το κεφάλαιο.

Αναμένοντας λοιπόν την απολογία των κατηγορούμενων αστυνομικών και την ολοκλήρωση της δικαστικής διαδικασίας, δεν θα πρέπει να αφήσουμε ασχολίαστο το γεγονός ότι χρειάστηκαν τρεις ολόκληρες ημέρες --σε δικαστηριακό χρόνο--για να εξεταστούν μόνο οι 9 μάρτυρες κατηγορίας (τα μέλη του Δικτύου). Και ενώ αποδεικνυόταν περίτρανα από τις αφηγήσεις και το φωτογραφικό υλικό τόσο η βιαιότητα της επίθεσης όσο και η γελοιότητα των ισχυρισμών των αστυνομικών ότι τάχα δεν μπήκαν ποτέ μέσα στο χώρο--είναι χαρακτηριστικό ότι οι κατήγοροι αντιμετωπίστηκαν ως κατηγορούμενοι, ενώ ακούστηκαν μέχρι και ρατσιστικά σχόλια μέσα στην αίθουσα.

Από την αρχή της χρονιάς μέχρι σήμερα, μπορούμε να διαιρέσουμε το χρόνο σε τρεις, γενικά, πολιτικές περιόδους:

Πρώτον, την περίοδο μέχρι τον Ιούνιο του μαύρου της ΕΡΤ. Είναι μια περίοδος κινηματικής ακινησίας που όμως από κάτω κρύβει οργή (αλλά και πεσιμισμό), κυριαρχείται δε από την προσδοκία που επίμονα καλλιεργείται για έξοδο της οικονομίας από την κρίση, δηλαδή το περιβόητο success story.

Δεύτερον, το κλείσιμο της ΕΡΤ ανοίγει μια φάση όξυνσης της επίθεσης, αλλά και των αγώνων. Η κοινή γνώμη υφίσταται σοκ και αρκετός κόσμος ξαναβγαίνει στους δρόμους. Ακολουθούν χιλιάδες απολύσεις στους ΟΤΑ, στη μέση εκπαίδευση και το κλείσιμο έξι νοσοκομείων. Η πολιτική διάλυσης στους πιο ευαίσθητους τομείς (υγεία, εκπαίδευση) εξοργίζει ευρύτατα τα λαϊκά στρώματα (αλλά δεν τα οδηγεί αυτόματα στους δρόμους), καθώς συνδυάζεται με μια πολιτική φορολογικής τους εξόντωσης. Οι κινητοποιήσεις των καθηγητών τον Σεπτέμβρη θα μπορούσαν να είναι το πρελούδιο μεγάλων κοινωνικών αγώνων που θα οδηγούσαν σε πολιτικές ανατροπές. Δύο ήταν οι λόγοι που δεν έγινε αυτό (εκτός, φυσικά, από τα γνωστά και άλυτα ως σήμερα προβλήματα του συνδικαλιστικού κινήματος, του ρόλου της ηγεσίας του κ.τ.λ.):

1) Η οικονομική αδυναμία, που οδήγησε τους καθηγητές, την έκτη μέρα της απεργίας τους, σε απεργία του 10% (ενώ την πρώτη εβδομάδα ήταν σε επίπεδα του 90%).

2) Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, που βιώθηκε από την κοινωνία σαν συγκλονιστικό γεγονός, βγάζοντας αυτόματα από το κάδρο καθετί άλλο, άρα και την απεργία.

Τρίτον, η φασιστική δολοφονία θα προκαλέσει ιδιαίτερα σημαντικές πολιτικές αλλαγές. Ο φασισμός δεν θα μπορούσε να αποκτήσει μαζικά χαρακτηριστικά χωρίς το μνημόνιο, την υιοθέτηση της ατζέντας του από το επίσημο κράτος (να ανακτήσουμε τις πόλεις, θεσμικός ρατσισμός, διαχείριση του μεταναστευτικού κ.τ.λ.) αλλά και χωρίς τη στήριξη της αστυνομίας και την ασυλία εκ μέρους της αστικής δικαιοσύνης.

Ζούμε σε καιρούς έντονης κοινωνικής πόλωσης. Όχι μόνο γιατί η ψαλίδα ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς ανοίγει δραματικά, τα μεσαία στρώματα και το «κοινωνικό κέντρο» διαλύονται, αλλά, κυρίως, επειδή (σε αντίθεση με τη μεταπολεμική περίοδο και το «κοινωνικό κράτος»), τώρα η φτωχοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού αποτελεί βασική προϋπόθεση της αύξησης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Τότε ήταν η ανάπτυξη, το μεγάλωμα της πίτας, η ευημερία, η δημοκρατία, τώρα είναι η κρίση, οι θυσίες, η νομιμότητα, η ασφάλεια.

Σε αυτούς τους καιρούς το κράτος εγκαταλείπει το ρόλο του εγγυητή της κοινωνικής ειρήνης (χωρίς κοινωνική δικαιοσύνη φυσικά, αλλά με κοινωνικό συμβόλαιο) και αναλαμβάνει εκείνον του επιτελάρχη του κοινωνικού πολέμου. Γι' αυτό ακριβώς εντείνει την ευθύνη του στους μηχανισμούς καταστολής, αλλά εγκαταλείπει κάθε υποχρέωσή του στην υγεία, την παιδεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες. Σε αυτόν το μετασχηματισμό συνυπάρχουν διάφορες μορφές κρατικής εξουσίας, με χαρακτηριστικότερες το «κράτος έκτακτης ανάγκης» και το «κράτος εξαίρεσης δικαιωμάτων» με πλέον αντιπροσωπευτικότερα δείγματα του πρώτου τις αλλεπάλληλες πολιτικές επιστρατεύσεις απεργών και του δεύτερου τα κέντρα κράτησης μεταναστών.

Έτσι, η πλέον δεξιά κυβέρνηση από τη Μεταπολίτευση, καθώς δεν έχει τίποτα να υποσχεθεί στους «από κάτω», επιχειρεί να εμφανιστεί ως ο θεματοφύλακας της νομιμότητας («ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό», εξεφώνησε ο αλήστου μνήμης Βουλγαράκης, δίνοντας το στίγμα του νεοφιλελεύθερου «δημοκρατικού ολοκληρωτισμού») απέναντι στα «δύο άκρα»: το φασιστικό και το ακροαριστερό/αναρχικό. Προφανείς οι στοχεύσεις της θεωρίας των δύο άκρων: Πρώτον, να θεραπεύσει το βαρύτατα τραυματισμένο κύρος της πολιτικής εξουσίας, ευνοώντας τη συσπείρωση τρομαγμένων και απογοητευμένων τμημάτων του πληθυσμού· δεύτερον, να πιέσει την Αριστερά και τα κινήματα να ταυτίσουν τη δημοκρατία με τη νομιμότητα, αποδεχόμενα πλήρως την κρατική αυθεντία στη διαχείριση των ταξικών αντιθέσεων (αυτό το νόημα έχει η διαβόητη «καταδίκη της βίας απ' όπου κι αν προέρχεται»)· και τρίτον, να μην επιτρέψει στην υπάρχουσα κοινωνική πόλωση να μετασχηματιστεί σε πολιτική πόλωση, σε ταξική πάλη με αντικαπιταλιστικά αντικαθεστωτικά χαρακτηριστικά  σε αυτή την κατεύθυνση εντάσσεται η δαιμονοποίηση κάθε αντικυβερνητικής αντικαθεστωτικής πρακτικής (και όχι αφηρημένα κριτικής) ως εχθρού της δημοκρατίας.

Φυσικά, η κυβέρνηση Σαμαρά και το πολιτικό προσωπικό του κράτους μπορούν να παίρνουν ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες απέναντι σε συγγενείς ή δυνάμει συμμάχους, όπως συνέβη με τις διώξεις, συλλήψεις και προφυλακίσεις ηγετικών στελεχών της ναζιστικής Χρυσής Αυγής, όταν κρίνουν υπό την πίεση του κινήματος, του διεθνούς παράγοντα ή και συγκεκριμένων εκλογικών σκοπιμοτήτων ότι πρέπει να θέσουν το «ένα άκρο» σε πολιτική, οικονομική και δικαστική ομηρία. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση άνοιξε το δρόμο στη Χρυσή Αυγή με τη ρατσιστική πολιτική της και της εξασφάλισε ζωτικό χώρο με τη συστηματική ανοχή απέναντι στις κτηνωδίες της, προφανώς περιγράφει τα όρια του «κρατικού αντιφασισμού», δεν αναιρεί ωστόσο την αυτοτελή σημασία των διώξεων σε βάρος της Χρυσής Αυγής, ούτε κατ' ανάγκην προοιωνίζεται με ευθύγραμμο τρόπο την ένταση των διώξεων εναντίον και του «άλλου άκρου», της Αριστεράς, του αντιεξουσιαστικού χώρου και των κινημάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι ναι μεν υπάρχει φασισμός στο κράτος, αλλά δεν έχουμε φασιστικό κράτος και, κυρίως, ότι η πολιτική αποτελεί προϊόν κοινωνικών και ταξικών συσχετισμών και όχι σκακιέρα ή συνομωσία.