Δέκα χρόνια μετά την εξέγερση του Δεκέμβρη, ο αγώνας συνεχίζεται αλλά πως;
ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ
Ο αγώνας συνεχίζεται, αλλά πώς;
Ο Δεκέμβρης του 2008 αποτέλεσε τη μαζικότερη εξέγερση στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, με πανελλαδική εμβέλεια, συγκλονιστική νεανική συμμετοχή, πρωτοφανή διάρκεια και μαχητικότητα, την καλύτερη κινηματική συνάντηση αναρχίας και Αριστεράς. Ό,τι ακολούθησε τη δολοφονία του Αλέξη, αυθόρμητο και ακαθοδήγητο, εν πολλοίς είχε τη σφραγίδα της γενιάς του, την οργή, τη γενναιότητα, την ορμή και την αθωότητα που τη διέκριναν. Από τις φλεγόμενες νύχτες των Εξαρχείων και το κάψιμο του Δέντρου στο Σύνταγμα μέχρι τις μαθητικές επιθέσεις στα αστυνομικά τμήματα και τους εμπρησμούς των τραπεζών, επί ένα μήνα σχεδόν η εξέγερση έφτιαξε όνειρα, τρόμαξε τους κυρίαρχους και τους μηχανισμούς τους ποιος από τους σημερινούς απογόνους της τότε κυβέρνησης τόλμησε να ψελλίσει οτιδήποτε για «ανομία» και «άβατο των Εξαρχείων»;
Ο Δεκέμβρης, σε μια περίοδο πολιτικού τέλματος και κοινωνικής ρευστότητας, με μια νέα γενιά που μεγάλα τμήματά της είχαν ήδη βγει στο δρόμο τα αμέσως προηγούμενα χρόνια, αν και δεν είχε αιτήματα ή οροθετημένες διεκδικήσεις, στις μαγικές νύχτες του ανέδειξε το μεγάλο επίδικο: Τελικά, ο μόνος δρόμος είναι ο δρόμος! Εκεί έλαμψαν πλείστες όσες «αόρατες» νεανικές φιγούρες, τα παιδιά των συνεργείων και του ντελίβερι, τα μεταναστόπουλα, τα τσιγγανάκια, προκαλώντας χάος και απροσμέτρητο παλμό, όπως γίνεται σε όλες τις εξεγέρσεις εξάλλου... Χέρια και πόδια, όπως προείπα, η εξέγερση είχε πολλά, ψυχή της όμως ήταν η αναρχία, χωρίς αυτή δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί το συγκρουσιακό σχέδιο, και θώρακάς της η Αριστερά, δίχως τη μαζική συμμετοχή και την πλήρη υποστήριξή της η εξέγερση θα είχε κατασταλεί άγρια σε δυο τρεις μέρες. Κάπου ανάμεσα ήμασταν, ψυχή τε και σώματι, κι εμείς, σε όλες τις εκφάνσεις της εξέγερσης, απολαμβάνοντας το Συμβάν, με εύλογα άγχη και ερωτηματικά, αλλά κύριο μέλημά μας τη συνολική δημόσια υποστήριξή της. Η εξέγερση του Δεκέμβρη, χωρίς υπερβολή, προλόγισε τον καταπληκτικό κύκλο αγώνων της επόμενης τριετίας με κορύφωση το κίνημα των πλατειών την άνοιξη του 2011.
Η εξέγερση του Δεκέμβρη ήταν ατελής; Ασφαλώς, όπως και ο πλέον διάσημος, πλούσιος και εκρηκτικός συγγενής της, ο Μάης του '68. Δεν έριξε την κυβέρνηση, πολλώ δε μάλλον το καθεστώς. Όμως, αυτό δεν το περίμενε κανείς και ευτυχώς δεν το επιδίωξε θα ήταν κωμικοτραγική καρικατούρα. Και οπωσδήποτε όχι επειδή δεν μετασχηματίστηκε σε «εργατικό Δεκέμβρη», όπως διατείνονται ορισμένοι σύντροφοι βλέπετε, η κακούργα η ταξική πάλη αγριεύει χωρίς να μας ρωτήσει. Ούτε επίσης γιατί κάποια από τα σπουδαιότερα παιδιά της γενιάς του Αλέξη επέλεξαν το δρόμο της ένοπλης πάλης και πολλά είναι ακόμα στη φυλακή. Είτε μας αρέσει είτε όχι, στις ατραπούς και τα αδιέξοδα του κοινωνικού ανταγωνισμού, όταν τα ανατρεπτικά υποκείμενα λάμπουν διά της απουσίας τους, πολλοί άξιοι και νουνεχείς αγωνιστές επιλέγουν την «άμεση δράση», το βίαιο άλμα από τα όπλα της κριτικής στην κριτική των όπλων.
Παρότι, λοιπόν, ημιτελής ο Δεκέμβρης, εκτός από τον προαναφερθέντα κινηματικό κύκλο που άνοιξε, έκανε και κάτι εξαιρετικά σπουδαίο που συνεχίζεται: Πολιτικοποίησε, εξόπλισε με συγκρουσιακές εμπειρίες και «κοινωνικοποίησε» εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, αγόρια και κορίτσια, τα οποία σε πανελλαδική κλίμακα πλέον στελεχώνουν στέκια, καταλήψεις, αντιφασιστικές πρωτοβουλίες κ.λπ. Η χρονική και όχι μόνο συνάντηση της εξέγερσης με το πολυσχιδές κίνημα αλληλεγγύης στην καθαρίστρια συνδικαλίστρια Κωνσταντίνα Κούνεβα έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην ταξική συνείδηση και την οργάνωση αυτού του δυναμικού.
Είχε ο Δεκέμβρης «ελαττώματα», αρνητικές παρακαταθήκες; ξεχωρίζω δύο, τα οποία όμως αποδίδω στα πλέον συγκροτημένα υποκείμενα της εξέγερσης, κυρίως στον αναρχικό χώρο, δίχως να εξαιρώ, στο βαθμό που του αναλογεί, και το Δίκτυο, και όχι σε αυτή καθαυτή τη συγκρουσιακότητα του Δεκέμβρη δεν συμπαθώ στις ευθύγραμμες αναγωγές και επ' ουδενί ανήκω σε σχολές που αποδίδουν τις Δίκες της Μόσχας στον «ολοκληρωτισμό» της Οκτωβριανής Επανάστασης... Τα «ελαττώματα», λοιπόν, αφορούν τη βία. Συγκεκριμένα, τα κίνητρα και την ένταση της ασκούμενης βίας, καθώς και τους εκάστοτε αποδέκτες αυτής της βίας. Πιστεύω ότι αν όχι κατά τη διάρκεια της εξέγερσης, σίγουρα πάντως αμέσως μετά οφείλαμε να ανοίξουμε μια ουσιαστική συζήτηση με αφετηρία τα φαινόμενα καταχρηστικής και αντικοινωνικής βίας που είχαμε διαπιστώσει και όσο το δυνατό αποσοβήσει κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Άλλοι από συγκρουσιακό τακτικισμό, άλλοι από αίσθηση αδυναμίας και άλλοι για να μη θεωρηθεί ότι καταγγέλλουμε τον Δεκέμβρη σιωπήσαμε το έγκλημα της Marfin μας θορύβησε, αλλά δεν μας κινητοποίησε.
Τα σημερινά Εξάρχεια, ο κεντρικός τόπος της εξέγερσης του 2008, δέκα χρόνια μετά αποτελούν παρακμιακή θλιβερή καρικατούρα της, καθώς παροξύνονται τα προαναφερθέντα «ελαττώματα». Βοηθούντων αλλά όχι άσχετων με το κλίμα που επικρατεί και άλλων παραγόντων (συνωστισμός περιθωριακών και παραβατικών μεταναστών, εγκατάσταση ποικίλων ναρκομαφιών κ.λπ.), η κατάσταση είναι αφόρητη και αποκρουστική, τόσο για όσους-ες έχουμε πολιτική σχέση με το χώρο όσο και για τους ανθρώπους που απλώς μένουν στην περιοχή: ελεεινές ληστείες και κλοπές, αναίτιες καταστροφές αυτοκινήτων, καταστημάτων, ακόμα και μέσων μαζικής μεταφοράς, τραμπουκισμοί και σεξιστικές επιθέσεις, ό,τι να 'ναι κακόφημες καταλήψεις, πεσίματα σε γραφεία, βιβλιοπωλεία και κοινωνικούς χώρους και όλα τούτα με κορμό εγχώριους «εξεγερμένους».
Βεβαίως, αυτή η κατάσταση παροξύνεται κάθε 6 Δεκεμβρίου, οδηγώντας σχεδόν όλους όσοι συμμετείχαμε και αναφερόμαστε στην εξέγερση να μην αναγνωρίζουμε σε τίποτα τους εαυτούς μας σε αυτή την καρικατούρα εξέγερσης με ανύπαρκτους μπάτσους και άφθονες καταστροφές. Έχουν γίνει πολλές έντιμες απόπειρες, σε κάποιες συμμετείχαμε κι εμείς, άλλες πετυχημένες, άλλες όχι, να αντιμετωπιστεί ο κοινωνικός κανιβαλισμός, δεν είμαι αισιόδοξος για την έκβαση των πραγμάτων, εν πάση περιπτώσει σκοπός αυτού του κειμένου είναι να μιλήσει για την εξέγερση του Δεκέμβρη και, παρεμπιπτόντως, να θίξει την καταστροφική διαδρομή κάποιων που αναφέρονται σε αυτή.
Νίκος Γιαννόπουλος
