Τα κοινωνικά ιατρεία και ο ρόλος τους στην ανασυγκρότηση του κινήματος (Δελτίο Θυέλλης Τεύχος 38 - Απρίλιος 2014)

  • Δημοσιεύτηκε: Τρί, 15/04/2014 - 6:57μμ

Ημνημονιακή πολιτική στην Υγεία έχει σε προχωρημένο βαθμό καταφέρει αυτό που υπήρξε στόχος της από την αρχή: Να εξαφανίσει την έννοια της δωρεάν παροχής στην περίθαλψη, να πετάξει εκτός των κρατικών νοσοκομείων όλους τους ανασφάλιστους, να κλείσει εκατοντάδες δημόσιες δομές πρόνοιας και περίθαλψης και να δημιουργήσει έτσι (πέρα από την προφανή δραστική μείωση των κοινωνικών δαπανών) συνθήκες ακώλυτης κερδοφορίας για το ιδιωτικό επιχειρηματικό κεφάλαιο, όχι μόνο από τη διακίνηση του φαρμάκου, των αναλώσιμων και του ιατροτεχνικού εξοπλισμού, αλλά και από την ίδια την παροχή της υγειονομικής υπηρεσίας. Με συμπιεσμένη, δε, προς τα κάτω την επιστημονική - εργατική δύναμη (αξιοποιώντας την τεράστια ανεργία των νέων γιατρών και νοσηλευτών), μπορεί μέσα σε συνθήκες κρίσης να εξασφαλίσει ρυθμούς υψηλής κερδοφορίας, παρά τη διατήρηση σταθερού ή και με μικρή πτώση του συνολικού του τζίρου.

 Το κακό είναι πως όλα αυτά δεν έφεραν το γενικευμένο ξεσηκωμό των λαϊκών στρωμάτων, καθώς χιλιάδες ανασφάλιστοι παρακολούθησαν τα τελευταία τρία χρόνια με παθητικότητα το δολοφονικό αποκλεισμό τους από την περίθαλψη. Πληρώθηκαν εδώ τα λάθη και οι μεγάλες αδυναμίες της τελευταίας 20ετίας που αφορούσαν και το συντεχνιασμό των υγειονομικών αλλά και τη στάση της κοινωνίας, η οποία διολίσθησε στο να βλέπει την περίθαλψη ως μια οποιαδήποτε καταναλωτική παροχή του κράτους που εύκολα εντασσόταν σε ρουσφετολογικές προσεγγίσεις ή σε χυδαία αγοραίες λογικές. Βέβαια, αιτία της παθητικότητας και της καρτερίας των ασθενών θεωρείται και το παραλυτικό σοκ που προκαλούν στις μάζες τα απανωτά χτυπήματα της κυβερνητικής πολιτικής, καθώς και η τεράστια αντιστροφή της πραγματικότητας από τα ΜΜΕ.

 Ευθύνη όμως έχει και η πολιτική Αριστερά που α) άργησε πάρα πολύ να φέρει στην πρώτη γραμμή της ατζέντας της το θέμα των ανασφάλιστων και της καταστροφής του ΕΣΥ, παρά τις εκκλήσεις από στελέχη της στο χώρο της υγείας, β) αφήνει στο απυρόβλητο τον κερδοσκοπικό επιχειρηματικό τομέα υγείας αντιμετωπίζοντάς τον ως μια οποιαδήποτε μορφή ιδιωτικής πρωτοβουλίας και αρνούμενη να υιοθετήσει την πρόταση για επίταξή του (δηλαδή το κράτος να δεσμεύσει όλες του τις υποδομές, να αναλάβει το κόστος λειτουργίας του και να προβεί σε λογιστικό έλεγχο πεπραγμένων του της τελευταίας 20ετίας) προς όφελος των υγειονομικών αναγκών όλων των κατοίκων της επικράτειας σε περίθαλψη και αποκατάσταση. Νομιμοποιεί έτσι η Αριστερά την περίθαλψη ως εμπόρευμα παρά τις άπειρες περί του αντιθέτου διακηρύξεις.

  Το κενό αυτό στη μαζική κινηματική αντίσταση στην υγεία και στην επαναφορά της κοινωνικής συμμαχίας λαού - υγειονομικών για τη νικηφόρα έκβαση του αγώνα υπέρ της δωρεάν περίθαλψης για όλους, καλούνται σήμερα να καλύψουν τα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία αλληλεγγύης. Βοηθούν τους ανασφάλιστους, τους άνεργους, τους άπορους να σταθούν ζωντανοί και όρθιοι μέσα στην κρίση, έχοντας πλήρη συνείδηση ότι μπορούν να παρέχουν μόνο πρωτοβάθμια περίθαλψη και το πολύ κάποιο δευτεροβάθμιο εργαστηριακό έλεγχο, χωρίς καμιά αυταπάτη ότι μπορούν να υποκαταστήσουν το κράτος που αποσύρεται. Καταγγέλλοντας τη λογική της φιλανθρωπίας και των επικοινωνιακών εντυπώσεων, τα κινηματικά κοινωνικά ιατρεία, ανεξάρτητα από προθέσεις και τις μεταξύ τους διαφορές, επιτελούν πέντε πολύ σημαντικές ιδεολογικοπολιτικές λειτουργίες:

1) Επανασυγκροτούν την κοινωνική συμμαχία προλεταριάτου - υγειονομικών πάνω στην υπεράσπιση, με όρους ταξικής αλληλεγγύης και ανιδιοτέλειας, της δωρεάν παροχής της περίθαλψης σε όλους όσοι την έχουν ανάγκη.

2) Διατηρούν ζωντανή, με υλικό τρόπο, την έννοια (και άρα το δικαίωμα) του δωρεάν στην περίθαλψη.

3) Αντιστρατεύονται αντικειμενικά την κίνηση και επιθυμία του κεφαλαίου για εμπορευματοποίηση κάθε πλευράς των παρεχόμενων υγειονομικών υπηρεσιών, στερώντας του ζωτικό χώρο επέκτασης.

4) Χαλάνε τη σούπα της φιλανθρωπίας τύπου Εκκλησίας, ΣKΑI και Μαριάννας Βαρδινογιάννη, ενώ ωθούν τις ποικίλες ΜΚΟ σε μια πιο πολιτική προσέγγιση του αποκλεισμού των ανασφάλιστων και των μεταναστών.

5) Στερούν από το φασισμό το υλικό υπό-βαθρο επέκτασηςστα ευάλωτα κοινωνικά μεσοστρώματα και στο λούμπεν προλεταριάτο.

Με τις δράσεις, δε, που οργάνωσαν σε νοσοκομεία υπέρ της ελεύθερης δωρεάν πρόσβασης για όλους, μαζί με αρκετούς από τους ασθενείς τους και σε συνεργασία (την τελευταία φορά στο πλαίσιο της πανελλαδικής μέρας δράσης) και με σωματεία εργαζομένων των νοσοκομείων,συνδικάτα άλλων χώρων, καθώς και με κινηματικές συλλογικότητες σε κάθε πόλη, λειτούργησαν ως ο αναγκαίος σύνδεσμος ανάμεσα στα συνδικάτα και στους χρήστες υγείας. Το δε αυτοδιαχειριστικό μοντέλο λειτουργίας πολλών ΚΙΦΑ, χωρίς διοικητικά συμβούλια και ιεραρχίες, με τη γενική συνέλευση του συνόλου των εθελοντών, στην οποία μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα και οι ασθενείς, να αποφασίζει για όλα τα θέματα και προκύπτοντα προβλήματα, θέτει επί τάπητος και το οραματικό πλαίσιο μιας αληθινά δημοκρατικής εσωτερικής δομής και λειτουργίας που οφείλει να έχει το νέο πραγματικά λαϊκό σύστημα υγείας που θα επανιδρύσει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Τα κοινωνικά ιατρεία αποδεικνύουν πως είναι εφικτή μια τέτοια δημοκρατική - αντιιεραρχική οργάνωση, ακόμα και στις πολεμικές συνθήκες της κρίσης, και ταυτόχρονα επιχειρούν να ανοίξουν και όλα τα επιστημολογικά και ιδεολογικά ζητήματα που αφορούν την ιατρική ως θεραπευτική και ως κοινωνική επιστήμη (ιατροκεντρικό-νοσοκομειοκεντρικό μοντέλο, εξουσιαστική σχέση θεραπευτή - ασθενή, μηχανιστική αντίληψη και νεοθετικισμός απέναντι σε ολιστική και διαλεκτική προσέγγιση της αρρώστιας κ.λπ.).

Θοδωρής Zδούκος

Δελτίο Θυέλλης Τεύχος 38 - Απρίλιος 2014!